İŞ HUKUKUNDA İŞÇİNİN UZAKTAN ÇALIŞMA HAKKI
Uzaktan çalışma, çalışan kişilerin ofis dışında da işlerini yürütebilmeleri, ofise gelmelerine gerek olmaması demektir. Uzaktan çalışma, yapılacak işin çoğu zaman teknolojik iletişim araçlarının desteğiyle telefon, bilgisayar, televizyon aracılığı ile evden takip edilerek yerine getirilmesidir. Uzaktan çalışmak isteyenler, iş yeri dışından çalışma hakkı haricinde diğer kişiler ile aynı haklara sahiptir ve işverenin sorumluluğu altındadır.
4857 Sayılı İş kanunu 14. madde başlığı “Çağrı üzerine çalışma ve uzaktan çalışma” şeklinde olup,Uzaktan çalışma; işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu içerisinde iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında bir yerde ifa etmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir.
Yapılacak iş sözleşmesinde; işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer alır.
İşverenin Uzaktan Çalışma Durumunda Sorumlulukları
Çalışanın, sorumluluklarını evden ifa etmesi halinde işverende uzaktan çalışma ilişkisiyle iş verdiği işçinin yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmek, gerekli eğitimi vermek, sağlık gözetimini sağlamak ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla sorumludur.
İşçinin Çalışmaktan Kaçınma Hakkı
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 13. Maddesi;
MADDE 13 – (1) Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul acilen toplanarak, işveren ise derhâl kararını verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar, çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak bildirilir.
(2) Kurul veya işverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi hâlinde çalışan, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Çalışanların çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile kanunlardan ve iş sözleşmesinden doğan diğer hakları saklıdır.
(3) Çalışanlar ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda birinci fıkradaki usule uymak zorunda olmaksızın işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen güvenli yere gider. Çalışanların bu hareketlerinden dolayı hakları kısıtlanamaz.
(4) İş sözleşmesiyle çalışanlar, talep etmelerine rağmen gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda, tabi oldukları kanun hükümlerine göre iş sözleşmelerini feshedebilir. Toplu sözleşme veya toplu iş sözleşmesi ile çalışan kamu personeli, bu maddeye göre çalışmadığı dönemde fiilen çalışmış sayılır.
(5) Bu Kanunun 25 inci maddesine göre işyerinde işin durdurulması hâlinde, bu madde hükümleri uygulanmaz”
İşçinin ücretsiz izne ayrılabilmesi mümkün müdür?
Bilindiği üzere Koronavirüs sebebi ile okullar ikinci bir emre kadar tatil edildi. Bu sebeple çocuğuna evde bakmak zorunda kalan çalışanın ücretsiz izin kullanabilmesi için işverenin çalışanın bu talebini kabul etmesine bağlıdır. Normalde işçinin ücretsiz izin alabileceği süreler kanunda sınırlı sayıdadır.
İşçi Mazeret İzni Kullanabilir mi?
Kanun hükmüne göre mazeret izni işçinin evlenmesi, anne veya babası, eşi, kardeşi ya da çocuklarının ölümü gibi hallerde verilir. Süresi 3 gün ile sınırlı tutulmuştur. Bunun dışındaki mazeret izinleri ancak işverenin takdirine bağlı olarak verilebilir.
Evden çalışma durumu gündeme geldiğinde işçiye ücret ödenir mi?
Koronavirüs dolayısıyla işveren evden çalışmayı gündeme getirirse ücret ödemesi gerekir.
İşçinin Koronavirüs almasın durumunda ne olacaktır?
İşçinin koronavirüsü alarak hastalanması durumunda, işçi SGK ve anlaşmalı sağlık kuruluşlarında muayenesi sonrasında tedavi sürecinin başlatılması gerekmektedir. İşçi sağlık problemi sebebi ile raporlu sayılacaktır ve bu sürede SGK’dan geçici iş göremezlik ödeneği alacak olup, işe devamı gerekmediği gibi, herhangi bir işçinin sağlık sebepleri nedeniyle tabi olduğu prosedür işleyecektir.
İşverenin koronavirüs sebebiyle genel olarak sorumlulukları nelerdir?
İşveren, Borçlar Kanunu madde 417 ve İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 4. maddesi uyarınca iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gereken önlemleri almak, işçinin işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamak ve mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması sorumlulukları mevcuttur.
