İHBAR TAZMİNATI NASIL ALINIR ? İHBAR TAZMİNATI HESAPLAMA

İHBAR TAZMİNATI NASIL ALINIR ? İHBAR TAZMİNATI HESAPLAMASI ?

İşçi alacaklarına yönelik davaların çoğu ek işçi talepleriyle beraber kıdem ve ihbar tazminatlarına yöneliktir. İşveren işçiyi haksız olarak işten çıkartmakta ve işçilik tazminatlarını ödemekten imtina etmekte ve bunun neticesinde işçi tarafından hak arayışları gündeme gelmektedir. Kıdem ve ihbar tazminat talebi ile beraber fazla mesai ücretleri, resmi tatil alacakları, yıllık izin ücretleri.gibi tazminat kalemlerini de gündeme getirerek talep edebilmektedir. İşçi tazminat davaları ortalama 1 yıl sürmektedir.

İŞ HUKUKUNDA İHBAR TAZMİNATI:

Birtakım nedenlerle iş akti feshedilen işçiye çalışma süreleri esas alınarak ödenen tazminattır. İşveren ya da işçi, sözleşmesini feshederken yasada belirlenmiş sürelere uymalıdır.

İş Kanunu 17. Maddesinde süreli fesih  düzenlenmiştir. Buna göre, belirsiz süreli iş sözleşmesinde iş akdi kanunda belirtilen sürelere uyularak feshedilmelidir.  Süreli feshin sebebi iş akdi feshedilirken işçinin iş aradığı sürede mağdur olmaması, işveren bakımından işin sekteye uğramadan yeni bir işçi temin edebilme imkanı yaratmasıdır.

Şayet; İşçi veya işveren, yasada geçen sürelere uymadan iş sözleşmesini feshederse;  bildirim sürelerine ait ücret tutarını tazminat olarak ödemelidir. İşçinin hizmet süresi tazminatı belirlemek açısından önemlidir. İhbar süresi tespit edildikten sonra bu süreye karşılık gelen aylık brüt gelir giydirilmiş aylık brüt ücret üzerinden hesaplanır. Gelir ve damga vergisi kesintileri yapılır.

İhbar süresi; 6 aydan az çalışan işçi için 2 hafta,
6 ay ile 1,5 yıl arası çalışan işçi için 4 hafta,
1,5 ile 3 yıl arası çalışan işçi için 6 hafta,

3 yıldan fazla çalışan işçi  için 8 hafta’dır.

İşveren ve işçi; iş sözleşmesini feshetse dahi belirtilen süreler içinde işçi çalışmaya devam etmelidir. Bu durum bir zorunluluk olmayıp işçisiyle çalışmak istemeyen işveren işçinin  yukarıda belirtilen süreler tutarındaki ihbar tazminatını ödeyerek iş sözleşmesini derhal sonlandırabileceği gibi, işverenle çalışmaya devam etmek istemeyen işçi de bu tazminatı ödeyerek iş sözleşmesini sona erdirebilecektir.

Kanunda belirtilen ihbar süreleri taraflarca ortadan kaldırılamayacağı gibi azaltılamaz, ancak sözleşme ile bu ihbar süreleri arttırılabilir.

İhbar Tazminatının Şartları:

İşçinin işverenden ihbar tazminatı talep edebilmesi bazı şartların varlığı halinde mümkündür. Bunlar;

• 1. İşveren ile işçi arasındaki sözleşme belirsiz süreli bir sözleşme olmalıdır.
  2. İş aktinin feshi, işçi veya işveren bakımından haklı bir fesih sebebine dayanmalıdır.
  3. İş Kanunu’nda öngörülen ihbar sürelerine uyulmadan iş akdi feshedilmiş olmalıdır.

İhbar Tazminatının Hesaplanması

İhbar tazminatı, işçinin  iş sözleşmesinin feshi anındaki giydirilmiş brüt ücreti üzerinden ödenir. Buna göre; işçinin yemek ve yol yardımı gibi sosyal hakları da ücrete dahil edilir. İşçinin yol ya da yemek yardımını ayni olarak ya da nakdi olarak almasının bir önemi yoktur. Bundan dolayı, işçiye yemek ücreti ödenmesi, yemek kartı verilmesi, yemeğin işyerinde çıkması fark etmez ve ihbar tazminatı hesabına her halükarda dahil edilir. Gelir vergisi ve damga vergisi dışında ihbar tazminatından kesinti yapılmaz.

İhbar Tazminatında Zamanaşımı

Zamanaşımı süresi, hakkın doğumundan itibaren 10 yıldır. İhbar  tazminatı ödenmediyse dava 10 yıl içerisinde dava açılabilir.

Kimler İhbar Tazminatı Alabilir?

Haksız olarak işten çıkarılan işçiler ve haksız şekilde işçinin işini terk etmesi ile birlikte mağdur işveren ihbar tazminatı talep edebilir.

İhbar Tazminatı Ne Zaman Talep Edilir?

Haksız şekilde işten çıkarılmanın ardından tazminat talep etme hakkı doğar. İhbar tazminatını işçi talep edebileceği gibi işçinin haksız bir şekilde işten ayrılmasıyla işveren de talep edebilir.

İhbar Tazminatı Hangi Durumlarda Alınamaz?

İş yerinden kendi iradesiyle ayrılan işçi ya da işçiyi işten çıkaran işveren ihbar tazminatı alamaz. Emekliliğe hak kazanarak emekli olanlara kıdem tazminatı ödenebilir fakat ihbar tazminatı ödenmez. Haklı bir sebebe dayanarak iş sözleşmesinin feshedilmesi veya sürelere uygun şekilde işçinin işten çıkarılması halinde ihbar tazminatı verilmesi söz konusu olmaz.